श्री सुदर्शन चक्र : सभी अनिष्ट संहारक महाचक श्री सुदर्शन चक्र : सभी अनिष्ट संहारक महाचक |

श्री सुदर्शन चक्र : सभी अनिष्ट संहारक महाचक श्री सुदर्शन चक्र : सभी अनिष्ट संहारक महाचक |  


जगदगुरु शंकराचार्य स्वरूपानन्द सरस्वती वर्तमान काल में श्रीमहाविष्णु का सुदर्शन चक्र सभी प्रकार के अनिष्टों विपत्तियों का संहारक है। श्रीमहाविष्णु के सुदर्शन चक्र की स्तुति में कहा गया है : 'आप ही धर्म हैं, आप ही सत्य हैं, आप ही प्ररेक घोषणा हैं, आप ही त्याग की बलि हैं। आप ही समस्त ब्रह्माण्ड के स्वामी संरक्षक हैं और आप ही परमेश्वर के हाथों में रिपु जन संहारक परमास्त्र हैं। आप ही परमेश्वर की दिव्य दृष्टि हैं। इसी सुदृष्टि के कारण आप सुदर्शन कहलाये। आप की क्रियाओं से सभी की उत्पत्ति हुई।' 

त्वं धर्मस त्वं ऋतम् सत्यम्। त्वं लोका-पालाह सर्वात्मा। त्वं यजनों खिला-यजन-भुक्। त्वं तेजह पुरुषं परम्।। श्रीसुदर्शन चक्र की महिमा शक्ति का विवरण वैष्णव उपनिषद्-सुदर्शन उपनिषद्, श्रीनृसिंह षटचक्र उपनिषद्, नृसिंपूर्वतापनीयोपनिषद् आदि में मिलता है। श्रीवैष्णव पंचरात्रिका, श्रीसुदर्शन संहिता, सुदर्शन स्मृति, सुदर्शन चक्र और पुराणों में श्रीमहाविष्णु के महास्त्र श्रीसुदर्शन चक्र का दिव्य वर्णन है। द्रष्टा ऋषियों ने सुदर्शन शतक, सुदर्शन अष्टक, सुदर्शन सहस्त्रनाम, सुदर्शन अष्टोत्तर शतनामावली, सुदर्शन गायत्री, सुदर्शन स्तुति, सुदर्शन महामंत्र, सुदर्शन मंत्र विनियोग, सुदर्शन ध्यान, श्रीसुदर्शन मूलमंत्र, श्रीसुदर्शन कवच, श्रीसुदर्शन हृदय, श्रीसुदर्शन षडाक्षर मंत्र आदि की रचना की। तांत्रिक साहित्य में श्रीसुदर्शन चक्र को श्रीब्रह्मास्त्र से भी शक्तिवान माना गया है। 


वैष्णव मत के श्रीसुदर्शन चक्र होने से इसकी प्रवृत्ति सात्विक मानी गयी है। यही कारण है कि श्रीसुदर्शन महायज्ञ में आहुति में 'पद्म अर्थात् कमल के फूल' हवन की अग्नि में अर्पित किये जाते हैं। कमल के फूल और श्रीसुदर्शन चक्र की चमत्कारिक कथा है। ओढ़रदारी महारूद्र महादेव शिव को प्रसन्न करने के उद्देश्य से श्रीविष्णु ने प्रतिदिन 1000 कमल पुष्प अर्पित करने का संकल्प कर अर्चना शुरू की। यहीं महारूद्र शिव ने प्रारम्भ की। एक दिन श्रीविष्णु 999 कमल पुष्प एकत्र कर पाये। श्रीविष्णु पूर्व संकल्प में 'एक कमल' कम होने से चिन्तित हुए। उन्हें ऐसे में स्मरण आया कि उन्हें 'कमल नयन' कहा जाता है। श्रीविष्णु ने अपना दाहिना नेत्र निकालकर महादेव शिव को चढ़़ाया। महादेव शिव श्रीविष्णु की भक्ति समर्पण त्याग निष्ठा से प्रसन्न होकर प्रकट हुए और दिव्यास्त्रों में सर्वोत्तम सुदर्शन चक्र श्रीविष्णु को प्रदान किया। स्वाभाविक रूप से श्रीविष्णु का कमल पद्मनेत्र श्रीसुदर्शन चक्र बना। श्रीसुदर्शन चक्र को संवत्सर चक्र, सुरक्षा चक्र, मयाचक्र, कालचक्र और धर्मचक्र कहा जाता है। प्रासादों (देवालयों) में श्रीसुदर्शन चक्र के स्वरूप की प्रतिमाओं में स्थांगपहिया, प्रस्फुटित कमल आरेवाला और अलंकृत चक्र तीन रूपाकार मिलते हैं।

 इस महाचक्र का वर्णन प्रसिद्ध प्रजापति ने किया। प्रजापति ने कहा : 'यह सुदर्शन नामक महाचक्र छह अक्षरों का है। इसीलिये यह छह अरोंसे युक्त होता है। छह दलोंवाला चक्र बनता है। ऋतुएं छह ही होती हैं। इसके अरों की समानता ऋतुओं से की जाती है। अर्थात् इसके छह दलों में छह ऋतुओं की भावना करनी चाहिए। इसकी मध्य नाभि में अरे प्रतिष्ठित होते हैं। यह सारा चक्र माया रूप नेमि में आवेष्टित होता है।


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------





भगवान विष्णु को सुदर्शन चक्र की प्राप्ती कैसे हुई थी? क्या है इस के पीछे की कथा?


हमने भगवान विष्णु के स्वरुप में उनकी उंगली पर सुदर्शन चक्र घूमते देखा है। उंगली में सुदर्शन चक्र होने के कारण उन्हें चक्रधर भी कहा जाता है। माना जाता है कि इस चक्र द्वारा जिस पर भी प्रहार किया जाता है यह उसका अंत कर के ही लौटता है। यह चक्र विष्णु जी के पास कृष्ण अवतार के समय भी था। उन्होंने इसी चक्र से जरासंध को पराजित किया था। शिशुपाल का वध भी इसी चक्र द्वारा किया गया था।

रामावतार में यह चक्र भगवान राम ने परशुराम जी को सौंप दिया था तथा कृष्णावतार में वापिस करने को कहा था।

आइए जानते हैं भगवान विष्णु को सुदर्शन चक्र मिलने से जुड़ी कथा के बारे में।

वामन पुराण में बताया गया है एक बहुत ताकतवर असुर था, जिसका नाम श्रीदामा था। उसने सभी देवतओं को पराजित कर दिया था। देवतओं को पराजित करने के बाद भी उसे संतुष्टि नहीं मिली। इसलिए उसने भगवान विष्णु के श्रीवत्स को छीनने की योजना बनाई।

भगवान विष्णु को जब श्रीदामा की इस योजना का पता चला तो वह अत्यंत क्रोधित हुए तथा उसे दंडित करने के लिए विष्णु जी भगवान शिव की तपस्या करने लगे। तपस्या से प्रसन्न होकर शिवजी ने उन्हें एक चक्र प्रदान किया। उस चक्र को सुदर्शन चक्र के नाम से जाना जाता है। भगवान शिव ने कहा कि यह अमोघ है, इसका प्रहार कभी खाली नहीं जाता।

यह सुनकर भगवान विष्णु ने भगवान शिव से सुदर्शन चक्र को परखने की इच्छा व्यक्त की तथा कहा कि इसे परखने के लिए मैं सबसे पहले इसका प्रहार आप पर ही करना चाहता हूँ।

भगवान शिव ने विष्णु जी को सुदर्शन चक्र को परखने की अनुमति दे दी। विष्णु जी ने जब भगवान शिव पर सुदर्शन चक्र से प्रहार किया तो शिवजी के तीन खंड हो गए। यह सब देख कर विष्णु जी को अपने किये पर बहुत प्रयाश्चित हुआ। इसलिए वह शिवजी की अराधना करने लगे।

विष्णु जी की आराधना से शिवजी ने प्रकट होकर कहा कि सुदर्शन चक्र के प्रहार से मेरा प्राकृत विकार ही कटा है। मैं और मेरा स्वभाव क्षत नहीं हुआ है यह तो अच्छेद्य और अदाह्य है।

उन्होंने कहा कि मेरे शरीर के जो तीन खंड हुए हैं अब वह हिरण्याक्ष, सुवर्णाक्ष और विरूपाक्ष महादेव के नाम से जाने जाएंगे। भगवान शिव अब इन तीन रुपों में भी पूजे जाते हैं।

सुदर्शन चक्र मिलने के पश्चात भगवान विष्णु तथा श्रीदामा के बीच युद्ध आरम्भ हो गया। विष्णु जी ने सुदर्शन चक्र के प्रयोग से श्रीदामा का वध कर दिया। इसके बाद से सुदर्शन चक्र भगवान विष्णु के साथ सदैव रहने लगा।

कृष्ण के मंत्र से सुख समृद्धि

कृष्ण के मंत्र से सुख समृद्धि
श्रीकृष्ण के विभिन्न मंत्र प्रस्तुत है। इन मंत्रों के जाप से सुख-सौभाग्य की प्राप्ति होती है। शुभ प्रभाव बढ़ाने व सुख प्रदान करने में यह मंत्र अत्यन्त प्रभावी माने जाते हैं। लेकिन भगवान श्रीकृष्ण तब ही अपने मंत्रों का पूर्ण प्रभाव देते हैं जब कि जातक स्वयं परिश्रमी हो-


भगवान श्रीकृष्ण का मूलमंत्र :

‘ क्लीं कृष्णाय नमः’
यह श्रीकृष्ण का मूलमंत्र है। इस मूलमंत्र का जाप अपना सुख चाहने वाले प्रत्येक मनुष्य को प्रातःकाल नित्यक्रिया व स्नानादि के पश्चात 108 बार करना चाहिए। ऐसा करने वाले मनुष्य सभी बाधाओं एवं कष्टों से सदैव मुक्त रहते हैं।


सप्तदशाक्षर श्रीकृष्णमहामंत्र :

ॐ श्रीं नमः श्रीकृष्णाय परिपूर्णतमाय स्वाहा’
यह श्रीकृष्ण का सप्तदशाक्षर महामंत्र है। इस मंत्र का 5 लाख जाप करने से मंत्र सिद्ध हो जाता है। जप के समय हवन का दशांश अभिषेक का दशांश तर्पण तथा तर्पण का दशांश मार्जन करने का विधान शास्त्रों में वर्णित है। जिस व्यक्ति को यह मंत्र सिद्ध हो जाता है उसे सबकुछ प्राप्त हो जाता है।


सात अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘गोवल्लभाय स्वाहा’
इस सात (7) अक्षरों वाले श्रीकृष्ण मंत्र का जाप जो भी साधक करता है उसे संपूर्ण सिद्धियों की प्राप्ति होती है।


आठ अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘गोकुल नाथाय नमः’
इस आठ (8) अक्षरों वाले श्रीकृष्ण मंत्र का जो भी साधक जाप करता है उसकी सभी इच्छाएं व अभिलाषाएं पूर्ण होती हैं।


दशाक्षर श्रीकृष्ण मंत्र :

‘क्लीं ग्लौं क्लीं श्यामलांगाय नमः’
यह दशाक्षर (10) मंत्र श्रीकृष्ण का है। इसका जो भी साधक जाप करता है उसे संपूर्ण सिद्धियों की प्राप्ति होती है।


द्वादशाक्षर श्रीकृष्ण मंत्र :

‘ॐ नमो भगवते श्रीगोविन्दाय’
इस कृष्ण द्वादशाक्षर (12) मंत्र का जो भी साधक जाप करता है, उसे हर प्रकार की समृद्धि प्राप्त हो जाती है।


22 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘ऐं क्लीं कृष्णाय ह्रीं गोविंदाय श्रीं गोपीजनवल्लभाय स्वाहा ह्सों।’
यह बाईस (22) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण का मंत्र है। जो भी साधक इस मंत्र का जाप करता है उसे वागीशत्व की प्राप्ति होती है। इस मंत्र से वाणी में निखार आता है।


23 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘ॐ श्रीं ह्रीं क्लीं श्रीकृष्णाय गोविंदाय गोपीजन वल्लभाय श्रीं श्रीं श्री’
यह तेईस (23) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण का मंत्र है। जो भी साधक इस मंत्र का जाप करता है उसकी सभी बाधाएं स्वतः समाप्त हो जाती हैं।


28 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘ॐ नमो भगवते नन्दपुत्राय आनन्दवपुषे गोपीजनवल्लभाय स्वाहा’
यह अट्ठाईस (28) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र है। जो भी साधक इस मंत्र का जाप करता है उसको समस्त अभिष्ट वस्तुएं प्राप्त होती हैं।


29 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘लीलादंड गोपीजनसंसक्तदोर्दण्ड बालरूप मेघश्याम भगवन विष्णो स्वाहा।’
यह उन्तीस (29) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र है। इस श्रीकृष्ण मंत्र का जो भी साधक एक लाख जप और घी, शकर तथा शहद में तिल व अक्षत को मिलाकर होम करते हैं, उन्हें स्थिर लक्ष्मी की प्राप्ति होती है।


32 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘नन्दपुत्राय श्यामलांगाय बालवपुषे कृष्णाय गोविन्दाय गोपीजनवल्लभाय स्वाहा।’
यह बत्तीस (32) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र है। इस श्रीकृष्ण मंत्र का जो भी साधक एक लाख बार जाप करता है तथा पायस, दुग्ध व शक्कर से निर्मित खीर द्वारा दशांश हवन करता है उसकी समस्त मनोकामनाएं पूर्ण होती हैं।


33 अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र :

‘ॐ कृष्ण कृष्ण महाकृष्ण सर्वज्ञ त्वं प्रसीद मे। रमारमण विद्येश विद्यामाशु प्रयच्छ मे॥’
यह तैंतीस (33) अक्षरों वाला श्रीकृष्ण मंत्र है। इस श्रीकृष्ण मंत्र का जो भी साधक जाप करता है उसे समस्त प्रकार की विद्याएं निःसंदेह प्राप्त होती हैं।.

‘सुदर्शन -कवच ' || क्लीं कृष्णाय गोविन्दाय गोपीजन वल्लभाय नम:||

|| क्लीं कृष्णाय गोविन्दाय गोपीजन वल्लभाय नम:|| 

‘सुदर्शन -कवच ’—–

श्री  गोपीजन वल्लभाय नम:
वैष्णवानां हि रक्षार्थं ,
श्रीवल्लभः – निरुपितः।
सुदर्शन महामन्त्रो,
वैष्णवानां हितावहः।।
मन्त्रा मध्ये निरुप्यन्ते ,
चक्राकारं च लिख्यते।
उत्तरा – गर्भ- रक्षां च ,
परीक्षित – हिते- रतः।।
ब्रह्मास्त्र – वारणं चैव ,
भक्तानां भय – भञ्जनः। वधं
च सुष्ट -दैत्यानां , खण्डं-
खण्डं च कारयेत्।।
वैष्णवानां हितार्थाय , चक्रं
धारयते हरिः। पीताम्बरो पर-
ब्रह्म, वन – माली गदाधरः।।
कोटि – कन्दर्प-लावण्यो ,
गोपिका -प्राण – वल्लभः। श्री –
वल्लभः कृपानाथो ,
गिरिधरः शत्रुमर्दनः।।
दावाग्नि -दर्प – हर्ता च ,
गोपीनां भय – नाशनः।
गोपालो गोप -कन्याभिः ,
समावृत्तोऽधि – तिष्ठते।।
वज्र – मण्डल- प्रकाशी च ,
कालिन्दी -विरहानलः।
स्वरुपानन्द-दानार् थं,
तापनोत्तर -भावनः।।
निकुञ्ज -विहार-भावाग्ने ,
देहि मे निज दर्शनम्। गो –
गोपिका -श्रुताकीर्णो , वेणु –
वादन -तत्परः।।
काम – रुपी कला -वांश्च ,
कामिन्यां कामदो विभुः।
मन्मथो मथुरा – नाथो ,
माधवो मकर -ध्वजः।।
श्रीधरः श्रीकरश्चैव , श्री-
निवासः सतां गतिः।
मुक्तिदो भुक्तिदोविष्णुः ,
भू – धरो भुत -भावनः।।
सर्व -दुःख – हरो वीरो , दुष्ट –
दानव-नाशकः।
श्रीनृसिंहो महाविष्णुः, श्री-
निवासः सतां गतिः।।
चिदानन्द – मयो नित्यः ,
पूर्ण – ब्रह्म सनातनः। कोटि –
भानु- प्रकाशी च , कोटि – लीला –
प्रकाशवान्।।
भक्त – प्रियः पद्म – नेत्रो ,
भक्तानां वाञ्छित -प्रदः।
हृदि कृष्णो मुखे कृष्णो ,
नेत्रे कृष्णश्च कर्णयोः।।
भक्ति – प्रियश्च श्रीकृष्णः ,
सर्वं कृष्ण – मयं जगत्। कालं
मृत्युं यमं दूतं, भूतं प्रेतं च
प्रपूयते।।
“ॐ नमो भगवते महा-
प्रतापाय महा – विभूति- पतये ,
वज्र – देह वज्र – काम वज्र –
तुण्ड वज्र – नख वज्र -मुख
वज्र – बाहु वज्र – नेत्र वज्र –
दन्त वज्र – कर-कमठ
भूमात्म-कराय , श्रीमकर-
पिंगलाक्ष उग्र -प्रलय
कालाग्नि- रौद्र- वीर-
भद्रावतार पूर्ण -ब्रह्म
परमात्मने , ऋषि -मुनि –
वन्द्य- शिवास्त्र-
ब्रह्मास्त्र- वैष्णवास्त्र-
नारायणास्त्र- काल- शक्ति-
दण्ड-कालपाश -अघोरास्त्र-
निवारणाय , पाशुपातास्त्र-
मृडास्त्र -सर्वशक्ति-
परास्त -कराय , पर – विद्या-
निवारण अग्नि -दीप्ताय ,
अथर्व -वेद- ऋग्वेद- साम –
वेद -यजुर्वेद- सिद्धि-कराय ,
निराहाराय , वायु – वेग मनोवेग
श्रीबाल-
कृष्णः प्रतिषठानन्द –
करः स्थल -जलाग्नि -गमे
मतोद् -भेदि , सर्व – शत्रु छेदि –
छेदि, मम बैरीन्
खादयोत्खादय , सञ्जीवन –
पर्वतोच्चाटय, डाकिनी – शाक
िनी – विध्वंस – कराय महा –
प्रतापाय निज – लीला-
प्रदर्शकाय निष्कलंकृत –
नन्द-कुमार – बटुक- ब्रह्मचारी
-निकुञ्जस्थ-भक्त – स्नेह-
कराय दुष्ट – जन-स्तम्भनाय
सर्व-पाप – ग्रह- कुमार्ग-
ग्रहान् छेदय छेदय, भिन्दि-
भिन्दि, खादय, कण्टकान्
ताडय ताडय मारय मारय,
शोषय शोषय, ज्वालय-
ज्वालय, संहारय – संहारय ,
(देवदत्तं ( नाशय नाशय ,
अति – शोषय शोषय , मम
सर्वत्र रक्ष रक्ष, महा –
पुरुषाय सर्व – दुःख-
विनाशनाय ग्रह- मण्डल- भूत-
मण्डल- प्रेत- मण्डल- पिशाच-
मण्डल उच्चाटन उच्चाटनाय
अन्तर-भवादिक – ज्वर-
माहेश्वर – ज्वर- वैष्णव-
ज्वर-ब्रह्म – ज्वर-विषम –
ज्वर -शीत – ज्वर- वात- ज्वर-
कफ- ज्वर-एकाहिक -द्वाहिक-
त्र्याहिक- चातुर्थिक- अर्द्ध-
मासिक मासिक षाण्मासिक
सम्वत्सरादि- कर भ्रमि –
भ्रमि, छेदय छेदय,
भिन्दि भिन्दि, महाबल-
पराक्रमाय महा -विपत्ति-
निवारणाय भक्र -जन- कल्पना
– कल्प- द्रुमाय- दुष्ट- जन-
मनोरथ-स्तम्भनाय
क्लीं कृष्णाय गोव िन्दाय
गोपी -जन – वल्लभाय नमः।।
पिशाचान् राक्षसान् चैव, हृदि
– रोगांश्च दारुणान् भूचरान्
खेचरान् सर्वे ,
डाकिनी शाकिनी तथा।।
नाटकं चेटकं चैव, छल -छिद्रं
न दृश्यते। अकाले मरणं
तस्य, शोक – दोषो न
लभ्यते।।
सर्व -विघ्न- क्षयं यान्ति ,
रक्ष मे गोपिका – प्रियः। भयं
दावाग्नि- च ौराणां, विग्रहे
राज – संकटे।।
।।फल -श्रुति।।
व्याल -व्याघ्र -महाशत्रु- वैरि
– बन्धो न लभ्यते। आधि –
व्याधि-हरश्चैव , ग्रह -पीडा –
विनाशने।।
संग्राम -जयदस्तस्माद् ,
ध्याये देवं सुदर्शनम्।
सप्तादश इमे श्लोका ,
यन्त्र – मध्ये च लिख्यते।।
वैष्णवानां इदं यन्त्रं,
अन्येभ्श्च न दीयते। वंश –
वृद्धिर्भवेत् तस्य, श्रोता च
फलमाप्नुयात्।।
सुदर्शन -महा -मन्त्रो , लभते
जय – मंगलम्।।
सर्व – दुःख- हरश्चेदं , अंग-
शूल-अक्ष -शूल- उदर- शूल-
गुद -शूल -कुक्षि- शूल- जानु-
शूल-जंघ -शूल -हस्त -शूल –
पाद-शूल – वायु-शूल – स्तन-
शूल- सर्व- शूलान् निर्मूलय ,
दानव – दैत्य- कामिनि वेताल –
ब्रह म्- राक्षस -कालाहल-
अनन्त – वासुकी- तक्षक-
कर्कोट – तक्षक- कालीय-
स्थल -रोग -जल- रोग- नाग-
पाश- काल- पाश- विषं निर्विषं
कृष्ण! त्वामहं शरणागतः।
वैष्णवार्थं कृतं यत्र
श्रीवल्लभ- निरुपितम्।। ॐ
|| इति श्री वल्लभाचार्य कृत सुदर्शन कवचं सम्पूर्णम || 

|| क्लीं कृष्णाय गोविन्दाय गोपीजन वल्लभाय नम:|| 

इसका नित्य प्रातः और
रात्री में सोते समय पांच –
पांच बार पाठ करने मात्र से
ही समस्त शत्रुओं का नाश
होता है और शत्रु
अपनी शत्रुता छोड़ कर
मित्रता का व्यवहार करने
लगते है.
शुभमस्तु!!!!

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી મહાપ્રભુજી

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી મહાપ્રભુજી

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી મહાપ્રભુજી

મારુ મનડું છે ગોકુલ વનરાવન

મારા તનના આંગિણયાંમાં તુલસીના વન

હે મારા પ્રાણ જીવન….

મારા આતમના આંગણે શ્રીમહાપ્રભુજી

મારી આંખો વશે ગિરધારી રે ધણી

મારુ તન મન ગયું છે જેને વારી રે વારી

હે મારા શ્યામ મોરારિ…..

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી શ્રીમહાપ્રભુજી….

હું તો નિત્ય વિઠ્ઠલ વર ની સેવા રે કરું

હું તો આઠે સમા કેરી ઝાંખી રે કરું

મેં તો ચિતડું શ્રીનાથજી ને ચરણે ધર્યું

જીવન સફળ કર્યું …..

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી શ્રીમહાપ્રભુજી….

હે મારા પ્રાણ થકી મને વૈષ્ણવ વ્હાલા

નિત્ય કરતા શ્રીનાથજી ને કાલા રે વાલા

મે તો વલ્લભ પ્રભુજી ના કીધાં છે દર્શન

મારું મોહી લીધું મન…..

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી શ્રીમહાપ્રભુજી….

મેં તો ભક્તિ રે મારગ કેરો સંગ રે સાધ્યો

મેં તો પુષ્ટિ રે મારગ કેરો સંગ રે સાધ્યો

મને ધોળ કિર્તન કેરો રંગ રે લાગ્યો

મેં તો લાલાની લાલી કેરો નંગ રે માંગ્યો

હીરલો હાથ લાગ્યો…..

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી શ્રીમહાપ્રભુજી….

મારી અંત સમય કેરી સુણો રે અરજી

લે જો શ્રીજીબાવા શરણોમાં દયા રે કરી

મને તેડાં રે યમ કેરાં કદી ન આવે

મારો નાથ તેડાવે…..

મારા ઘટમાં બિરાજતા શ્રીનાથજી યમુનાજી શ્રીમહાપ્રભુજી….

‘વલ્લભ સાખી’ …શ્રી હરિરાયજી કૃત

 ‘વલ્લભ સાખી’ …શ્રી હરિરાયજી કૃત

મહાપ્રભુ શ્રી હરિરાયજી કૃત …. શ્રી વલ્લભ સાખી … (૧-૫)

મહાપ્રભુ શ્રી હરિરાયજી કૃત …. 
શ્રી વલ્લભ સાખી   …   (૧-૫) …

ભાગ – [૧]

આપણા શ્રી મહાપ્રભુજી શ્રી વલ્લભાચાર્યજીએ દૈવી જીવોના ઉધ્ધારનું કાર્ય અને કર્તવ્ય વલ્લભ વંશને સોપ્યું છે અને તે માટે જ આપનું અશેષ મહાત્મ્ય પોતાના વંશમાં સ્થાપિત કરી ત્યાર બાદ જ ભૂતલ પરથી વિદાય લીધી છે. શ્રી ગુંસાઈજીના દ્વિતીય લાલ શ્રી ગોવિંદરાયજીના પુત્ર શ્રી કલ્યાણરાયજીના પુત્ર શ્રી હરિરાયજીને પણ તેમની ભક્તિ, તેમની વિદ્વતા, તેમના જ્ઞાન અને તેમની પુષ્ટિ સાહિત્ય રચના જેવી અનેકવિધ ઉપલબ્ધીઓને કારણે મહાપ્રભુજી કહેવામાં આવે છે. આપશ્રીના શિક્ષાપત્રો અત્યંત જાણીતા છે અને દરેક વૈષ્ણવના ઘરની શોભા વધારે છે. આપશ્રી દ્વારા સર્જાયેલા વિપુલ સાહિત્યમાં ‘શ્રી વલ્લભ સાખી’નો પણ સમાવેશ થાય છે. તેમાં શ્રી વલ્લભાચાર્યજી, આપનો વંશ, વ્રજ, વૈષ્ણવ રત્નો અને અલબત, પ્રભુ સેવાની સાર રૂપ વાતો કાવ્યાત્મક શૈલીમાં કહેવાઈ છે. આ રસાત્મક ગ્રંથનું ‘સત્સંગ’ના માધ્યમે અવગાહન કરવાનો ઉપક્રમ છે. દર મહીને થોડું થોડું રસપાન કરીને આપણે ધન્ય બનીશું. આવો આપણે હરિ, ગુરુ, વૈષ્ણવના ચરણોમાં ભાવ પૂર્વક વંદી પ્રારંભ કરીએ.

श्री वल्लभ पद वंदो सदा, सरस होत सब ‍‌‌‌‌‌‍ज्ञान |
‍’रसिक’ रटत आनंद सों, करत सुधारस पान. |१|
કોઈ પણ શુભ કાર્યની શરૂઆત આપણે જેને પૂજ્ય અથવા શ્રદ્ધેય માનતા હોઈએ તેમના આશીર્વાદ યાચીને કરાય. આ જ ભારતીય સંસ્કૃતિ છે. મંગલાચરણમાં શ્રી હરિરાયજી શ્રી વલ્લભને જ પ્રાર્થે છે કારણ કે આપની કૃપાથી જ સાચું અને સંપૂર્ણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થઇ શકે છે. શ્રી વલ્લભનું પ્રાગટ્ય દૈવી જીવોના ઉદ્ધાર માટે થયું છે. દૈવી જીવોને આ કરાલ કલિ કાલમાં પણ શ્રીકૃષ્ણની સારસ્વત કલ્પની લીલાનો આસ્વાદ અને અનુભૂતિ આપવા આપે ભૂતલ પર પધારવાનો પરિશ્રમ કીધો છે. આથી જ સાચા અને સારા, કહો કે દિવ્ય આધ્યાત્મિક જ્ઞાનના દાતા તો શ્રી વલ્લભ જ છે. શ્રી સર્વોત્તમ સ્તોત્રના પ્રારંભે જ આપનું ‘આનંદ’ એવું નામ બિરાજે છે અહીં શ્રીહરિરાયજી કદાચ એ જ નામ લેતાં કહે છે કે શ્રી વલ્લભનું નામ સ્મરણ કરવાથી અમૃતનું પાન કરવા મળે છે. સ્વર્ગનું અમૃત તો માત્ર મૃત્યુથી રક્ષણ આપે છે, શ્રી વલ્લભ સુધા તો પ્રભુથી વિખુટા પડેલા જીવને પ્રભુ સાથેનો સંબંધ જોડી આપે છે.

ओर कछु जान्यो नहीं, बिना श्री वल्लभ एक |
कर ग्रहि के छांड़े नहीं, जिनकी ऐसी टेक |२|
શ્રી હરિરાયજી કહે છે કે શ્રી વલ્લભ સિવાય હું કાંઈ જાણતો જ નથી. વાત એકનિષ્ઠ દ્રઢ આશ્રયની છે. ભક્તની આસ્થા, શ્રદ્ધા અને નિષ્ઠાનું ધ્રુવ કેન્દ્ર શ્રી વલ્લભના ચરણારવિંદ જ હોવાં ઘટે. આ દ્રઢતા અકારણ નથી, આ શ્રદ્ધા છે અંધશ્રદ્ધા નહીં તે દર્શાવતા શ્રી હરિરાયજી કહે છે કે મારા શ્રી વલ્લભનું બિરૂદ એવું છે કે એક વાર જીવનો હાથ પકડે પછી ક્યારે ય છોડતા નથી. શ્રી મહાપ્રભુજીના સેવક રામદાસજી ચરિત્ર પરથી પણ આ જ વાત સિદ્ધ થાય છે. અત્યંત ગુસ્સામાં પણ, વૈષ્ણવોનો અપરાધ કર્યો હતો છતાં મહાપ્રભુજીએ માત્ર વૈદિક વિધિથી ત્યાગ કર્યો હતો. આપે દિલથી ક્યારેય અળગા કર્યા ન હતા.

श्री वल्लभ वल्लभ रटत हों, जहाँ देखो तहां येह |
इन्हीं छांड और हीं भजे, तो जर जावो वा देह |३|

માત્ર અવિરત સ્મરણ જ નહીઁ શ્રીહરિરાયજીને તો અત્ર તત્ર સર્વત્ર શ્રી વલ્લભનાં જ દર્શન થાય છે. આપણને ગુજરાતીઓને કવિ કલાપીની પેલી પંક્તિઓ ‘જ્યાં જ્યાં નજર મારી ઠરે…’ યાદ આવી જ જાય. મર્યાદા માર્ગમાં પણ કહેવાયું છે કે દરેક જીવમાં પરમાત્માને જુઓ. આપણે વૈષ્ણવોએ તો ‘દ્વિવિધ આંધરો’ અને ‘એહી તેહી, તેહી એહી’ ની ગળથૂથી પીધી હોવાથી શ્રી વલ્લભ અને શ્રીજી બાવામાં કશો ભેદ દેખાતો જ નથી. જો બધે જ શ્રી વલ્લભના દર્શન થાય તેવી તન્મયતા પ્રાપ્ત થઇ હોય તો પછી બીજું કાઈ પ્રાપ્ત કરવાનું બાકી રહેતું નથી. આવી દિવ્ય દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થયા પછી, સાકરનો સ્વાદ ચાખી લીધા પછી ભલા ખાખરાના સ્વાદમાં રસ આવે ખરો? ન જ આવે. આથી જ શ્રી હરિરાયજી કહે છે કે એમને છોડીને અન્યને ભજવા કરતાં તો આ દેહ ભસ્મીભૂત થઇ જાય તે જ યોગ્ય છે. દ્રઢ નિર્ણય ધરાવનારા હંમેશા ‘Do or Die’ ની ખુમારી ધરાવતા હોય છે. તેવી જ રીતે દ્રઢ આશ્રય ધરાવનારા પણ અન્યાશ્રય કરવા કરતાં દેહ પાડી દેવાને તૈયાર થઇ જાય છે. શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતામાં પણ એ જ વાત છે કે અન્ય ધર્મ ભયાવહ છે, તેના કરતાં પોતાના ધર્મમાં નિધન શ્રેયસ્કર છે.

देवी देव आराधिके, भूल्यो सब संसार |
श्री वल्लभ नाम नौका बिना, कहो को उतर्यों पार |४|

હિંદુ ધર્મમાં જ ૩૩ કરોડ દેવી-દેવતા માનવામાં આવે છે; અન્ય ધર્મોના તો જુદા! આપણાં આખા કવિ અખાએ ગયું છે કે ‘પથ્થર એટલા પૂજ્યા દેવ’. સમગ્ર સંસારના લોકો અનેક દેવી દેવતાઓને યાચીને સંસારમાં અટવાતા રહે છે. રણમાં ભૂલા પડેલા વટેમાર્ગુની જેમ ઝાંઝવાના જળ પાછળ ભટકતા રહે છે. પોતાનું સાચું શ્રેય શામાં છે તે ભૂલી જાય છે. સંસાર સાગરમાં અનેક અવરોધો રહેલા છે. ઊંચા મોજાઓ, ભરતી, ઓટ, ઝંઝાવાતી પવનો, વિકરાળ જળચરો સૌ મળી માણસની જીવન યાત્રાને વિકટ બનાવે છે. આ સમસ્યા વિકટ છે પણ પ્રભુ નિકટ ન હોય તો જ. આ અફાટ સમંદર પાર કરવા માટે એક આસાન ઉપાય છે શ્રી વલ્લભ નામ નૌકાનો આશ્રય. જેઓ કૃપાથી વંચિત રહી ગયા છે અને આ નૌકાનો સહારો નથી મળી શક્યો તેમના માટે પાર ઉતરવું અત્યંત દુષ્કર, કહો કે અસંભવ છે. તેમને તો અહીં જ ડુબકા ખાતા રહેવાનું છે.

ऐसे प्रभु क्यों विसारिये, जाकी कृपा अपार |
पल पल में रटते रहो, श्री वल्लभ नाम उच्चार |५|

આપણને ભવસાગર પાર ઉતારવાની પારાવાર કૃપા કરે તેવા પ્રભુને કેમ ભૂલીએ? આપણું નાનું પણ કામ કરી આપનારને પણ આપણે ક્યારે ય ભૂલતા નથી તો પછી આવી અસીમ કૃપા કરનારા પ્રભુને તો કેમ વિસરીએ? શ્રીહરિરાયજી આજ્ઞા કરે છે કે પ્રત્યેક પળે શ્રી વલ્લભના નામનું રટણ કરતા રહેવું જોઈએ. આમ પણ આચાર્યશ્રીનો સિધ્ધાંત જ છે કે ગાયના શીંગડા ઉપર રાઈનો દાણો ટકે એટલી વાર પણ જો પ્રભુનું અનુસંધાન છૂટે તો આસુરાવેશ થઇ જાય. આચાર્યજીની કૃપાથી પ્રભુએ આ પરમ પાવક પુષ્ટિ માર્ગમાં આપણું વરણ કર્યું છે, તે કૃપા વ્યર્થ ન જાય, પુષ્ટિમાં થયેલો સ્વીકાર એળે ન જાય તે માટે પણ આપણે આસુરાવેશથી બચવાનું છે. દાન કરતા દાની મોટા એ મહત્વની વાત વીસર્યા વગર આપણે સતત શ્રી વલ્લભનું નામ લેતા રહેવાનું છે. જો એ વ્યસન થઇ જાય તો સમજો આપણો બેડો પાર!

આપના બ્લોગ પોસ્ટ પરનાં પ્રતિભાવ બ્લોગ પર આવકાર્ય છે.